QUO VADIS. . . . . ?
Een korte geschiedenis van de Congregatie van de Broeders van Onze-Lieve-Vrouw van Barmhartigheid in Burundi
| Waar komen we vandaan….. ? |
Het gebod van de Heer: ‘Ga heen en leer het goede nieuws……. is sinds onze oprichting een zorg geweest voor onze Founding Father en onze voorgangers.
Het hele begin van onze pioniersbroeders werd gekenmerkt door zeer sterke momenten:
- In België: vanaf het allereerste begin, gezien het zeer moeilijke leven in een gevangenisomgeving die heel anders was dan religieus.
- In Engeland: met veel goede wil maar geconfronteerd met een heel andere mentaliteit en een taal die geleerd moest worden.
- In Italië: in een zeer slechte en onhygiënische gevangenisomgeving.
- In Latijns-Amerika: in een onbekende, arme omgeving en een zeer onzekere toekomst.
- In Canada: zeer moeilijk begin in een totaal onbekend land (Manitoba).
- In Burundi: het begin was niet heel gemakkelijk, maar eind goed, al goed!
Lang voor de Tweede Wereldoorlog 1940-1945 keken de oversten uit naar een gunstig moment om een werk in Afrika te openen.
Begin 1949 werd ons een verzoek gedaan door de Congregatie van de Paters Witte van Bisschop Lavigerie en meer bepaald door Bisschop J. Martin, die belast was met de installatie van een nieuw bisdom in Ngozi in Burundi. Martin was op zoek naar een congregatie die een opleidingsschool voor leraren in zijn bisdom zou openen. In 1950 waren er twee vicariaten die later bisdommen werden; die van Gitega onder leiding van Mgr. Grauls en die van Ngozi onder leiding van Mgr. J. Martin (apostolisch vicaris).
De Hoge Raad van de Congregatie heeft beslist om in Burundi een communiteit te openen in Musenyi in het bisdom Ngozi.Broeder Omer Claes, assistent van Broeder Algemene Overste Léonard Roeckens, heeft zich 100% gewijd aan de aanwerving van fraters, uitrusting en financiën om dit project op te starten.
Het eerste vertrek was gepland voor 3 september 1950.
1950:
Op 3 september verlieten de fraters Ulric In ’t Ven, Gustave Vergauwen en Walter Claes Antwerpen, onder leiding van broeder assistent Omer Claes, met het schip ‘Copacabana’ van de Belgische Rederij, met als doel in Burundi een gewone school (school der monitoren) op te richten.
De reis duurde meer dan een maand…! met het schip van Antwerpen naar Matadi via Tenerife en Boma; met de trein van Matadi naar Leopoldville (Kinshasa) – 365 kilometer met 37 haltes onderweg; met het vliegtuig (DC3) van Leopoldville naar Stanley City (met vier tussenstops tijdens de vlucht in Cocquillatville (Mbandaka), Basankusu, Lisala en Bumba); met de auto van Stanley City naar Goma in enkele dagen via Albert Park; met de boot van Goma naar Bukavu (Costermansville); met de auto (vrachtwagen) van Bukavu naar Gitega via Usumbura (Bujumbura). De Broeders verbleven eerst bij de Broeders van Liefde in Gitega, vervolgens in de ‘missiepost’ van de Witte Paters in Musenyi, alvorens zich op 25 januari 1951 definitief in de school te ‘vestigen‘.
Alles moest worden gedaan en ondernomen om voorraden te verkrijgen, zich te verplaatsen, te wennen aan het klimaat en aan een totaal gebrek aan materiële voorzieningen die nodig zijn voor het dagelijks leven.
Een solidariteitsbeweging, georganiseerd door onze gemeenschappen en scholen in België, werd opgericht en deed al het mogelijke om te reageren op de vele hulpbrieven van onze missiebroeders.
1951:
1 februari, begin van het schooljaar met drie voorbereidende klassen. In augustus verlaat broeder Edmond (Victor Van Aken) België om naar Musenyi te gaan.
1952:
De broers Valentin Taels, Adelbert Van Essen en Vincent Vanarwegen verlaten België om naar Musenyi te gaan. Op 1 februari begint het eerste jaar van de Ecole Moyenne Pédagogique en twee voorbereidende jaren. Broeder Valentin was klassenonderwijzer en broeder Gustave nam de leiding van de lagere school over. Broeder Walter keerde in het begin van het jaar terug naar België.
1953:
1954: De broers Hector Meeuwes en Ephrem Dufraing verlaten België om naar Musenyi.La gemeenschap van acht broers te gaan: Ulric, Adelbert, Gustave, Hector, Ephrem, Vincent, Edmond en Valentin.
1955:
1956:
Op 7 augustus vieren de broeders Ulric, Gustave en Hector hun jubileum van 25 jaar religieus leven in Musenyi.
1957: De eerste Barundi-postulanten (Joachim, Alfons en Jean) krijgen het habijt van de Congrégation.Il er zijn nu twee scholen voor instructeurs in Burundi, één in Gitega en één in Musenyi.
1958: Het noviciaat wordt overgebracht naar Kapellen in België. Drie novicen en vier postulanten vertrekken naar België.
De postulanten Désiré Bonimpa, Jean Bosco Ngendabanyikwa, Célestin Muke en Albert Bigirankana namen het habijt over. Drie gebroeders Barundi legden de tijdelijke geloften af (Alfons, Franciscus en Paulus).
Broeder Remi Rosiers vertrekt vanuit België naar Burundi (Musenyi).
1959: De gebroeders Félix Galmart, Romuald Moesen, Avelinus Schockaert en Germain Schuermans verlaten België en trekken naar Burundi.
De school van Rugari werd overgenomen door de congregatie. De fraters Edgard Smedts en Daniël Lemmens verlieten België op 29 oktober om naar Musenyi te gaan. Broeder Vincent Vanarwegen keert terug naar België.
1960: De gemeenschap van Musenyi omvat de broeders Gustave, Hector, Ulric, Félix, Edmond, Remi, Daniël en Edgard.La gemeenschap van Rugari omvat de broeders Adelbert, Ephrem, Germain, Romuald, Valentin, Walter, Avelinus en Vincent.
1961: Op 5 augustus vertrekken de fraters Christian Delvigne en Anselme Hofkens naar Burundi. Ze vormen een gemeenschap met de fraters Ulric en Félix en nemen de leiding over de opleiding van de Lagere Normaalschool in Bujumbura. De broers Célestin, Albert (Libert) en Damien volgden er lessen. De broeders Désiré en Paul werden aangesteld in Musenyi en Rugari.
1962:
De Lagere Normaalschool wordt overgebracht naar Musenyi vanwege een gebrek aan ruimte om drie jaar lessen te organiseren. Deze verandering werd niet goed ontvangen door de studenten die een kleine opstand begonnen en hun beklag deden bij de bisschop in Ngozi die een groep salesiaanse paters, die in Ngozi waren aangekomen nadat ze Rwanda waren ontvlucht, vroeg om de studenten en de Lagere Normaalschool terug te nemen.
Broeder Ambroise Van Gerven arriveerde in Musenyi en broeder Mathias Vrolijks in Rugari.Broeder Anselme Hofkens en Henri Lemaire (hij was net in Musenyi aangekomen om het aantal leraren te versterken) keerden terug naar België na de sluiting van de lagere normaalschool in Musenyi.Broeder Valentin Taels keerde terug naar België om zich voor te bereiden op het priesterschap.
Frater Gilbert Winkelmans arriveert in Rugari.
1963: De broers Victor Van Aken, Félix Galmart en Germain Schuermans keren terug naar België.
1964: Broeder Christian keert terug naar België; de drie jaar waarin hij zijn militaire dienst vervult, zitten erop. Frater Charles Baravuga begint zijn noviciaat in België. Fraters Hector Meeuwes en Remi Rosiers keren terug naar België. Samenstelling van de communiteiten op 1 november:
Musenyi: Fraters Gustave, Ephrem, Daniël, Ambroise, Romuald, Désiré (Guy Bonimpa), Libert (Albert Bigirankana), Jean-Bosco (Joseph Ngendabanyikwa), Venance (Juvénal Ntirubaza), Magne (J. Karikurubu), Guy (Marc Rwasa) en Marcel (Bernard Ngendabanyikwa).
Rugari: de broers Adelbert, Ulric, Avelinus, Walter, Mathias, Célestin (Joseph Muke), Gilbert Winkelmans, Oscar (Louis Bakame) en Antoine (Pie Baganzicaha).
Butare: Broeder Damien (Zacharie Kahungu) volgt lessen in de schoolgroep en frater Paul (Joachim Kahungu) en Jean (Antoine Furugutu) volgen lessen in het Catechetisch Instituut.
1965:
Bujumbura (Nyakabiga) stichting van de pedagogische middelbare school die later het Lycée Scheppers wordt.Op 25 januari, feestdag in Musenyi ter gelegenheid van de eeuwige geloften van de broeders Louis Bakame, Joseph Karikurubu en Marco Rwasa.Broeder Walter Claes en broeder Gilbert Winkelmans keren terug naar België.
1966: Op 26 april legt broeder Charles Baravuga zijn tijdelijke geloften af in Kapellen.
Op 29 april vertrok broeder Freddy Van der Sypt naar Burundi.
1967:
Broeder Mathias Vrolijks keert om gezondheidsredenen terug naar België.
In 1968 overleed in België na een korte tropische ziekte van broeder Mathias (Joseph Vrolijks). Broeder Valentin Taels vertrekt naar Burundi (Bujumbura).
1969:
Broeder Charles Baravuga keert terug naar Burundi en voltooit zijn studie in Gitega aan de gewone school van de Broeders van Liefde.
1970:
Broeder Gustave Vergauwen keert terug naar België. Broeder Charles Baravuga wordt aangesteld in Rugari.
1971 :
1972: Een donker jaar voor onze congregatie.Tijdelijke communiteit in Zaza, Rwanda. Broeder Ulric en broeder Adelbert Vanhessen keren terug naar België.
1973:
Stopzetting van het werk in Musenyi. De studentenbroeders vinden hun toevlucht bij de Broeders van Liefde in Butare, Rwanda. Broeder Ephrem Dufraing keert terug naar België.
1974 : overlijden van broeder Ambroise Van Gerven in Bujumbura.
1975 :
1976 :
1977:
Broeder Evrard Baetens vertrekt naar Rugari.
1978:
Broeder Louis Geboes vertrekt naar Rugari.
1979:
Broeder Frans Averhals vertrekt op 31 mei naar Nyakabiga. Broeder Romuald Moesen en broeder Avelinus (Charles) Schockaert keerden terug naar België.
1980: Inzegening van de nieuwe kapel in Bujumbura door broeder Valentin.
Het noviciaat verhuist naar Kirundo.Opschorting van het werk in Rugari.
Opening van een scholengroep in Kabare (Kibungo) – Rwanda.
1981:
Broeder Emilien Bouchard (Canadees) gaat als novicemeester naar Kirundo
1982:
Hervatting van een werk voor gehandicapten in Mutwenzi (Gitega) dat het huidige Medisch-Pedagogisch Instituut zal worden. Broeder Valentin Taels en broeder Evrard Baetens keerden terug naar België.
1983:
Opening van een noviciaat voor Burundi en Rwanda in Butare.
Korte overtocht van broeder Jean-Jacques Guilmain (Canadees) naar Mutwenzi (IMP) om broeder Frans Averhals op vakantie te vervangen.
1984: Broeder Jean-Jacques wordt aangesteld voor Nyakabiga tot zijn uitzetting in 1986. Broeder Félix Galmart vertrekt naar Bujumbura.
1985: Broeder Emilien keert om gezondheidsredenen terug naar Canada. Broeder Félix Galmart keerde terug naar België.
1986: Broeder Freddy en broeder Louis Geboes worden Burundi uitgezet.
1987: Broeder Frans Averhals keert voorgoed terug naar België.
1988 :
1989 :
1990:
Broeder Arnold Van Noten vertrekt naar Rwanda.
1991:
Heropening van het Lycée Scheppers in Nyakabiga (Bujumbura).
Broeder Jean-Paul Thibault (Canadees) bracht een eerste keer door op het IMP in Mutwenzi. Hij keerde daar terug van september 1992 tot april 1994.Broeder Victor Van Aken keerde terug naar Burundi naar Nyakabiga als econoom; In juli 1993 vertrok hij weer.
1992 :
1993 :
1994:
Op 29 mei sluit het noviciaat in Butare.Broeder Charles Baravuga en de novicen vertrekken naar Canada.Frater Arnold Van Noten keert terug naar België en vertrekt kort daarna naar Bujumbura.
1995 :
1996 :
1997 :
1998 :
1999 :
2000 :
2001 :
2002 :
2003 :
2004: Opening van het drankendepot in Mutwenzi.
2005 :
2006 :
2007 :
2008 :
2009: Drie nieuwelingen doen een experiment in Wetteren (13/03/2009 tot 12/06/2009).
2010 :
2011: De Vlaamse Provincie stuurt Mutwenzi een container vol materialen en een team van leerkrachten en leerlingen van onze technische school in Wetteren om diverse onderhoudswerken uit te voeren. Op 21 november verliet broeder Charles Baravuga Canada om naar Mutwenzi (Gitega) te gaan.
2012: Inhuldiging van de nieuwe gebouwen in Nyakabiga op 17 april en in Mutwenzi (noviciaat) op 14 april.
2013 :
2014 :
2015:
Frater Arnold Van Noten keert terug naar België.
2016: Bouw van vijf kamers naast het klooster van Nyakabiga.
2017: Bouw van een huis voor de broeders en boeren in Nyabikere.Studie van nederzettingsprojecten in Nyanza-Lac (bisdom Bururi) en Ku Winterekwa (Bujumbura).
2018:
Aanleg van een dakgoot in Winterekwa. Het werk is voltooid op 29 september. Start van het samenwerkingsproject tussen de Vlaamse Provincie en de Delegatie van Burundi en een ontmoeting en studiebezoek van een delegatie van Vlaanderen naar Burundi eind oktober en begin november.
2019:
Door technische problemen met het vliegtuig kon de Vlaamse delegatie pas in februari van dit jaar naar Burundi reizen. Opening van een nieuwe communiteit in Nyabikere gericht op de landbouwexploitatie van ons domein ter ondersteuning van onze werken Burundi. Begin november leidt broeder Christian een delegatie van technici van ons Scheppersinstituut in Wetteren om, samen met de architect van het project in Kuwinrekwa, de verzending van de materialen voor te bereiden die nodig zijn voor de bouw van de Mgr. Victor Scheppers-middelbare school.
Een project om zonnepanelen te plaatsen aan het Lycée Scheppers wordt bestudeerd door onze vrienden uit Wetteren.
2020: bouw in Kuwinterekwa en Nyanza-Lac.
2021: bouw in Kuwinterekwa en Nyanza-Lac.
2022: bouw in Kuwinterekwa (‘Gihosha’) en inhuldiging op 22.10.2022.
2023 : priesterwijding van de medebroeders Jean-Marie en Jean-Paul.
Watervoorzieningswerken in Nyabikere en de bouw van een droogloods.
2024 : Plaatsing zonnepaneelinstallatie in Nyakabiga door een technische delegatie uit Wetteren.
2025: Herdenking op 23 juli van de aankomst van de eerste drie Missiebroeders 75 jaar geleden. Tevens komen er extra batterijen in dit jaar in Nyakabiga. Een voorstudie voor een gelijkaardige installatie wordt voorbereid in Ghihosha. Mogelijks uit te voeren in 2026.
| Waar gaan we heen….. ? |
De wegen van de Heer zijn ondoorgrondelijk.
In de geest van het geloof, die een kenmerk is van onze congregatie, zullen we ernaar streven onze roeping te realiseren door de stelregel te volgen die onze stichter ons heeft nagelaten:
‘Aan God eer, aan mij verdriet en aan mijn naaste nut’ (Honor Deo, Labor mihi, Utilitas proximo).
Dit was onder de bescherming van Onze Lieve Vrouw van Barmhartigheid, die ons als moeder werd gegeven door haar zoon, die vanaf de top van het kruis haar en Johannes toesprak en tegen hen zei: “Vrouw, zie je zoon, zoon, zie je moeder”; Johannes vertegenwoordigde alle trouwe dienaren van Christus.
Als dienaren zijn wij ervan overtuigd dat elk verzoek aan Maria op een dag vrucht zal dragen.
Als voormalig scout kan ik je vertellen dat ik ook altijd erg uitgedaagd ben geweest door het adagium van Baden Powell, in de praktijk gebracht door de scouts: “Always ready!” Laten we proberen, zolang we kunnen, altijd klaar te staan voor de inspiraties en aspiraties van de Heer.
Onze Lieve Vrouw van Barmhartigheid, bid voor ons.
*****
(Geschreven door broeder Christian Delvigne
ter nagedachtenis aan drie jaar missiewerk
aan het begin van zijn dienst in de congregatie.)